Hamburg

Freie und Hansestadt Hamburg
delstat
Symbol
Land	Tyskland
Del av	Metropolregion Hamburg
Hovudstad	Hamburg
Areal	755,09 km²
Folketal	1 892 122 (31. desember 2022)
Språk	Tysk
Hamburg 53.55°N 10°E / 53.55; 10
Wikimedia Commons: Hamburg

Hamburg eller Hamborg er ein by og delstat i Tyskland. I tillegg til sjølve byen Hamburg omfattar delstaten byane Altona, Wandsbeck, Bergedorf og Harburg-Wilhelmsburg. Hamburg er med 1,9 millionar innbyggjarar den nest største byen i Tyskland.

Hamburg ligg der elvane Alster og Bille munnar ut i Elbe (nedert. namn: «Elv»), 110 km frå Nordsjøen. Byen Hamburg har ei av dei største hamnene i verda.

Historie

Hamburg ca. 1900–1914. Vi ser gata Jungfernstieg frå nedst til høgre og opp mot midten av biletet. Bygningen midt i biletet er kaféen Alster Pavillon, eit føretak som opna i 1799 og som framleis finst, om enn i nye lokale (det sjette sidan 1799), på same stad. Kyrkja opp mot venstre er St. Petri-kyrkja.

Under andre verdskrigen vart meir enn halvdelen av byen totaløydelagt.

Kultur

Hamburg i 1800.

Institusjonar

• Literaturhaus

Kjende skodespelarar

• Gustav Gründgens
• Hans Albers

Kjende forfattarar

• Gotthold Ephraim Lessing
• Helmut Heißenbüttel
• Wolfgang Borchert
• Peter von Zahn

Politikarar

• Tidlegare tysk kanslar Helmut Schmidt
• Ernst Thälmann
• Lord Ralf Dahrendorf

Vitskapsfolk

• Heinrich Hertz

Arkitektar

• Fritz Höger
• Fritz Schumacher

Sakralbygg

Kyrkjer

St. Michaelis-kyrkja.

Dei fem «hovudkyrkjene» er:

• St. Michaelis-kyrkja i Hamburg («Michel»)
• St. Nikolai-kyrkja i Hamburg (minnesmerke)
• St. Petri-kyrkja i Hamburg (1000-talet)
• St. Jakobi-kyrkja i Hamburg (1200-talet)
• St. Katharinen-kyrkja i Hamburg (1300-talet)

Teater

• Schauspielhaus
• Ernst-Deutsch-Theater
• St. Pauli Theater
• Hamburger Kammerspiele
• Thalia Theater

Musikk

Klassisk

• Vidkjent pipeorgel bygd av Arp Schnitger (1648–1719)

Komponistar

• Georg Philipp Telemann (1681–1767)
• Carl Philipp Emanuel Bach (1714–1788, ein av sønene til Johann Sebastian Bach)
• Felix Mendelssohn (1809–1847)
• Johannes Brahms (1833–1897)

Lokale matretter

Sjølv om Hamburg vert spøkefullt rekna som hamburgeren sin fødestad, er dette berre ei myte. Hamburgeren vert oppkalla etter byen. Orginale retter frå Hamburg er «Birnen, Bohnen un Speck» (grøne bønner kokt med pærer og bacon), «Aalsuppe» (Ofte misforstått for å vere tysk for ålsuppe (aal=ål), men betyr eigentleg «allsuppe».), «Bratkartoffeln» (steikte poteter), «Finkenwerder Scholle» (steikt Raudspette), Pannfisch (steikt fisk), «Rote Grütze» (sommarpudding med raude bér) og Lapskaus.

Verdt å sjå i Hamburg

• Altona
• Det Afghanske Museum. Museet opna i 1998 i Speicherstadt.
• Hamburg Dungeon
• Kunsthalle
• Reeperbahn

Verd å vitje

• Venusberg : På kneipa Elbschloss Quelle kan ein sitje i Venusberg og drikke øl like ved den norske sjømannskyrkja.

Bakgrunnsstoff

Commons har multimedium som gjeld: Hamburg

• Offisiell nettstad