Vandrefalk
| Vandrefalk | |
 Vandrefalk | |
| Utbreiing og status | |
Status i verda:  LivskraftigStatus i Noreg: Livskraftig[1] Utbreiingskart. Gult viser sommarhekkeområde, blått overvintringsstader, grønt hekkeområde for fastbuande fuglar, og turkis område fuglen vitjar under trekk. | |
| Systematikk | |
| Rike: | Dyr Animalia |
| Rekkje: | Ryggstrengdyr Chordata |
| Underrekkje: | Ryggradsdyr Vertebrata |
| Klasse: | Fuglar Aves |
| Orden: | Falconiformes |
| Familie: | Falconidae |
| Slekt: | Falco |
| Art: | Vandrefalk F. peregrinus |
| Vitskapleg namn | |
| Falco peregrinus | |
Vandrefalk eller ferdafalk (vitskapleg namn Falco peregrinus) er ein fugl i falkefamilien. Han lever som trekkfugl i nordlege område og standfugl i sørlege.
Utsjånad[endre | endre wikiteksten]
Vandrefalken har svartgrå rygg medan undersida er lys, spetta med mørk grått. Nebbet er mørkegrått med gultone mot rota. Iris er svartbrun, medan føtene er gule hos vaksne individ og blågrå hos yngre.
Fuglen vert mellom 40 og 50 cm lang og har eit vengespenn på 95-110 cm. Hannfuglen kan vega inntil 700 g, medan hoa kan bli opptil 1100 g. Hannen er på storleik med ei kråke og hoa med ein ramn.
Levevis[endre | endre wikiteksten]
Vandrefalken fangar bytte, nesten utelukkande fuglar i duestorleik, gjennom styrtdykkingar på over 200 km/t frå ei stor høgd. Farten og tyngda til fuglen gjer det mogleg å slå ut byttet i lufta. Vandrefalken er tilpassa raske flygingar gjennom små framspring i nasebora som styrer den kraftige luftstraumen vekk frå dei, og blinkhinner framfor augo som vernar dei samtidig som falken kan sjå.
Vandrefalken legg egg rett på underlaget på ei fjellhylle. Fuglen er monogam.
Utbreiing[endre | endre wikiteksten]
Vandrefalken er den mest spreidde og framgangsrike rovfuglarten. Han finst over heile jordkloten bortsett frå i Antarktis, ørkenstrøk og delar av Sør-Amerika.[2]
Bestanden i Noreg er kategorisert av norsk raudliste som livskraftig (LC), etter å tidlegare ha vore nær trua (NT).[1]
Galleri[endre | endre wikiteksten]
-
Vandrefalkegg -
Egg frå Falco peregrinus madens
Kjelder[endre | endre wikiteksten]
- Denne artikkelen bygger på «Pilgrimsfalk» frå Wikipedia på svensk, og «Peregrine falcon» frå Wikipedia på engelsk den 14. juni 2010.
- Referansar
- ↑ 1,0 1,1 Stokke BG, Dale S, Jacobsen K-O, Lislevand T, Solvang R og Strøm H (24. november 2021). «Fugler: Vurdering av vandrefalk Falco peregrinus for Norge. Norsk rødliste for arter 2021.». Artsdatabanken. Henta 13. mars 2022.
- ↑ «Artsdatabankens artsopplysningar». Artsdatabanken. 13. mars 2022. Henta 13. mars 2022.
Bakgrunnsstoff[endre | endre wikiteksten]
Wikimedia Commons har multimedia som gjeld: Vandrefalk